Πως μπορεί η διατροφή να μας προστατέψει από τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα;

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις σήμερα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου και μια από τις κυριότερες αιτίες νοσηρότητας τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ευθύνονται για περίπου 17,3 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς και για δεκάδες εκατομμύρια καρδιαγγειακά επεισόδια, όπως εμφράγματα του μυοκαρδίου ή αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Επιπλέον, ο επιπολασμός τους παρουσιάζει αυξητική τάση λόγω της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού των ηλικιωμένων παγκοσμίως. Πρόκειται για μια ομάδα διαταραχών που προσβάλλουν την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα και περιλαμβάνουν τα εξής:

• Στεφανιαία νόσο ή όπως αλλιώς αποκαλείται ισχαιμική καρδιοπάθεια
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Περιφερική αρτηριοπάθεια

Ο κοινός παρονομαστής των νοσημάτων αυτών είναι η αθηροσκλήρωση, δηλαδή η δημιουργία πλακών στο εσωτερικό τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων λόγω της συσσώρευσης λιπιδίων, με αποτέλεσμα τη μείωση της παροχής του αίματος.  Ο σχηματισμός των αθηρωματικών πλακών είναι μία σύνθετη διαδικασία που εξελίσσεται σε διάρκεια πολλών ετών. Τελικά, μπορεί να προκληθεί ρήξη της πλάκας και κατά συνέπεια να δημιουργηθεί θρόμβος ο οποίος οδηγεί σε έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή αιφνίδιο θάνατο.

Αιτιολογικοί Παράγοντες

Οι βασικότεροι παράγοντες κινδύνου για τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι:

• Κάπνισμα – Οι καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν καρδιαγγειακά νοσήματα από ότι καρκίνο του πνεύμονα, λόγω της στένωσης των αγγείων που προκαλείται και της παραγωγής χοληστερόλης.
• Υπερλιπιδαιμία – Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και άλλων παραγόντων του λιπιδαιμικού προφίλ
• Παχυσαρκία – Δείκτης Μάζας Σώματος >30 ή περιφέρεια μέσης ≥80 για τις γυναίκες και ≥94 για τους άντρες
• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Αρτηριακή Υπέρταση
• Έλλειψη Φυσικής Δραστηριότητας
• Ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες
• Ψυχολογικοί παράγοντες, όπως άγχος και κατάθλιψη

Οι παράγοντες κινδύνου δρουν συνεργικά μεταξύ τους και για αυτό ο έλεγχός τους αποτελεί έναν πρωταρχικό στόχο για τη δημόσια υγεία. Η πρόληψη θα πρέπει να ξεκινάει από τη γέννηση και να συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής.

Ο ρόλος της Διατροφής

Οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο τόσο της πρωτογενούς, όσο και της δευτερογενούς πρόληψης. Είναι ευρέως γνωστό ότι μια διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά, αλάτι, ζάχαρη και πλούσια σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά δρα καρδιοπροστατευτικά. Πιο συγκεκριμένα οι διατροφικές συστάσεις πρόληψης περιλαμβάνουν:

• Διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής με ποικιλία τροφίμων. Συστήνεται η υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής, διότι υπάρχει πληθώρα επιδημιολογικών και κλινικών μελετών που αναδεικνύουν τη σημασία της στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
• Έλεγχος του βάρους σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Η παχυσαρκία θα πρέπει να αναγνωρίζεται έγκαιρα και να αντιμετωπίζεται σαν ασθένεια. Τα τρία σημαντικότερα σημεία για την καταπολέμησή της είναι η κατανάλωση λιγότερων θερμίδων από αυτές που απαιτεί το σώμα, η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας αλλά και η απομάκρυνση των ανθυγιεινών συνηθειών.
• Επιλογή γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά και άπαχου κρέατος. Το ορατό λίπος θα πρέπει να απομακρύνεται και είναι σημαντικός ο περιορισμός των τηγανητών τροφίμων. Ιδανικά, η κύρια πηγή λίπους στη διατροφή μας θα πρέπει να προέρχεται από το ελαιόλαδο.
• Καθημερινή κατανάλωση δημητριακών και άλλων προϊόντων ολικής άλεσης.
• Καθημερινή κατανάλωση 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών.
• Συχνή κατανάλωση οσπρίων και καρπών.
• Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, κατά προτίμηση κρασιού.

Βιβλιογραφία

1. Global Atlas on Cardiovascular Disease Prevention and Control. Mendis S, Puska P, Norrving B editors. World Health Organization (in collaboration with the World Heart Federation and World Stroke Organization), Geneva 2011.
2. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα, 2008 – 2012, Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, 2008.